Click me!

Auteur archieven: LS

Mariette Lokin
03
jul
Actueel

Mariette Lokin benoemd tot bijzonder hoogleraar Wetgeven in de digitale rechtsstaat

Geplaatst op door LS

Met veel trots laten we weten dat onze collega Mariette Lokin per 1 juli 2025 is benoemd tot bijzonder hoogleraar Wetgeven in de digitale rechtsstaat aan de faculteit Rechtswetenschappen van de Open Universiteit.

De leerstoel is gericht op vragen over het zorgvuldig vertalen van wetgeving naar digitale systemen van de overheid. Ook de manier waarop wetgeving tot stand komt, hoort daarbij. Overheidsorganisaties maken al jaren gebruik van digitale toepassingen. Zo rollen besluiten over bijvoorbeeld een toeslag of uitkering uit een computersysteem. Hoe dat precies werkt, is niet altijd duidelijk.

Het gebrek aan transparantie kan vervelende problemen opleveren in de praktijk, bijvoorbeeld wanneer een besluit niet klopt. Onderzoek naar oplossingen om wetten uitlegbaar en rechtvaardig te vertalen naar computersystemen en opleiding van juristen én ICT’ers op dit gebied zijn essentieel voor het functioneren van de democratische rechtsstaat.

Correcte vertaling
Om tot een goede vertaling te komen, moeten verschillende disciplines met elkaar samenwerken. De kennis van onder andere juristen en IT-specialisten is essentieel om de juridische wetteksten om te zetten naar bruikbare codes voor computers. Als voorbeeld geeft Mariette: “Neem een juridische term als ‘in overwegende mate’. Een softwareontwikkelaar kan dat vertalen naar 75%, maar klopt dat met wat de wetgever bedoeld heeft?” Naast de vraag of de vertaling correct en bruikbaar is, spelen er ook vragen over wat je wel en niet moet willen automatiseren. Dat is bijvoorbeeld het geval bij wetten waar een grote mate van menselijke beoordeling bij nodig is.

Proefschrift
Mariette verdedigde in 2018 haar proefschrift ‘Wendbaar wetgeven, de wetgever als systeembeheerder’. Hierin werkte ze een methode uit waarmee de wetgever de vertaalbaarheid van wetgeving naar ICT kan bevorderen. De afgelopen jaren is dit onderwerp steeds relevanter geworden. De maatschappij, en ook de overheid, digitaliseert verder waardoor dit soort vraagstukken een prominente plek innemen in het debat over wet én ICT. Mariette bevordert dit gesprek als mede-initiatiefnemer van het onderwijsprogramma Wetsanalyse en wendbare wetsuitvoering in de democratische rechtsstaat aan de Open Universiteit.

Financiers van de leerstoel zijn het Ministerie van Justitie en Veiligheid, Raad voor de Rechtspraak, Openbaar Ministerie, IND, Belastingdienst, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Kamer van Koophandel, ICTU, Forum Standaardisatie en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.

23
mei
Actueel, Publicaties

Digitale toegang tot het kinddossier

Geplaatst op door LS

Digitale toegang tot het kinddossier

Het is belangrijk dat ouders op betrouwbare wijze de online zorg van hun kind kunnen regelen, met als uitgangspunt het belang van het kind. Met de komst van een centrale gezagsvoorziening, gerealiseerd door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkselaties, wordt het binnenkort mogelijk om automatisch het gezag vast te stellen van een ouder of voogd die wil inloggen in het zorgportaal van het kind.

In opdracht van Nictiz heeft Hooghiemstra & Partners onderzoek gedaan onder experts uit het zorgveld naar de uitdagingen en obstakels die worden ervaren als het gaat om het integreren van de gezagsvoorziening in zorgorganisaties. Een belangrijke behoefte vanuit het zorgveld was meer duidelijkheid over juridische vraagstukken en het juridisch kader dat van toepassing is. Nictiz en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zijn hard aan het werk om te bezien hoe zij deze uitdagingen kunnen aanpakken.

Om meer duidelijkheid te krijgen over deze vraagstukken en samen met experts uit het veld rechtszekerheid te creëren voor zorgprofessionals worden juridische werkgroepen georganiseerd. Hierbij gaat het om thema’s als inzage en toegang tot het gezondheidsdossier door ouders namens kinderen. Door juridische vraagstukken uit de praktijk rondom de ingebruikname van de gezagsvoorziening te vertalen naar richtlijnen, wordt gewerkt aan een praktisch toepasbare, generieke werkinstructie voor professionals.

Op maandag 19 mei vond de eerste juridische werkgroep plaats bij het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) onder leiding van Nictiz, het ministerie van VWS en Helen Hukshorn van Hooghiemstra & Partners. Experts uit het zorgveld analyseerden huidige juridische documentatie rondom ouderlijk gezag, waarbij zij zich verplaatsten in hun doelgroep. Heel inspirerend om een bijdrage te kunnen leveren aan deze dag!

Meer weten over digitale toegang tot het kinddossier? Neem contact op met onze collega’s Helen Hukshorn of Wimmy Choi.

Foto: Kateryna Hliznitsova via Unsplash

Doe meet met onze opleidingen! Cursus privacy, gegevensbeschermingsrecht en meer
29
apr
Opleidingen

Doe mee met een van onze opleidingen! | Cursus privacy, gegevensbescherming en meer

Geplaatst op door LS

Collega’s van Hooghiemstra & Partners zetten hun expertise regelmatig in voor interessante opleidingen door het hele land. Benieuwd welke cursus op het gebied van privacy, praktijkbijeenkomsten en modules de komende maanden op de planning staan? In deze post geven wij meer informatie. En vergeet natuurlijk niet om je aan te melden!

Wetsanalyse en wendbare wetsuitvoering in de democratische rechtsstaat

Treed je in de stappen van meer dan honderd cursisten die zich eerder onderdompelden in wetsanalyse en wendbare wetsuitvoering in de (digitale) democratische rechtsstaat? In juni gaat het programma bij de Open Universiteit weer van start! Naast onze collega Mariette Lokin bestaat het docententeam uit experts uit verschillende disciplines.

Wil je meedenken over vragen als: ‘hoe zorgen we dat wetten van de democratisch gelegitimeerde wetgever goed terechtkomen in (de systemen in) de uitvoeringspraktijk?’, wil je meer weten over de methode wetsanalyse en leren van andere cursisten? Meld je dan snel aan via deze link.

  • Startata: juni en september 2025
  • Verwachte studiedruk: 30 uur
  • Bedoeld voor: ICT’ers, juristen, managers en andere professionals op het gebied van wetgeving (of de uitvoering daarvan)
  • Georganiseerd door: Open Universiteit
  • Betrokken collega’s: Mariette Lokin

Praktijkbijeenkomsten Privacy & Gegevensbescherming in de Zorg

De zorg verandert ingrijpend door de opkomst van technologie. (Gezondheids)juristen en zorgverleners moeten omgaan met nieuwe regels en systemen. De AVG, de Wegiz, de EHDS: met een groot aantal wetten op zowel Europees als nationaal niveau staan deskundigen voor belangrijke vragen. Met de praktijkbijeenkomsten van de PAO Leiden brengen we de technologie uit de praktijk en het gegevensbeschermingsrecht dichter bij elkaar.

De serie bijeenkomsten van 2025 is afgelopen. U kunt hier niet meer voor aan deelnemen. In 2026 komt er een nieuwe leergang. Bent u geïnteresseerd of wilt u meer weten? Neem dan contact op met onze collega en hoofddocent van de leergang, Theo Hooghiemstra.

  • Bedoeld voorjuristen en zorgprofessionals op het snijvlak van zorg en technologie, en voor personen uit andere disciplines die interesse hebben om meer te leren over gezondheids- en gegevensbeschermingsrecht.
  • Georganiseerd door Leiden Law Academy.

Foto: Omar Al-Ghosson via Unsplash

Cursus privacy | Gegevensbeschermingsrecht | Wetsanalyse | Zorg

NIS2 aansprakelijkheid
15
apr
Geen onderdeel van een categorie

Blog: Houd de bestuurdersrol aantrekkelijk

Geplaatst op door LS

Voor iBestuur schreef Walter Van Holst, principal consultant bij Hooghiemstra & Partners, een blog over de NIS2-richtlijn en de daaruit voortvloeiende veranderingen voor bestuurdersaansprakelijkheid in het openbaar bestuur.

Het ontwerpvoorstel voor implementatie van de richtlijn brengt een nieuwe expliciete wettelijke opdracht met zich mee voor bestuurders. Zij moeten kennis hebben en zorg dragen voor de goede beheersing van informatiebeveiligingsrisico’s in hun organisatie. Het opnemen van deze opdracht in de wet creëert aansprakelijkheid voor de bestuurder in kwestie. Dat kan tot grote persoonlijke claims leiden wanneer de informatiebeveiliging niet op orde is.

Walter roept op om de ruimte te gebruiken die de NIS2-richtlijn geeft om expliciete regelingen te treffen over aansprakelijkheid. “Ruimte die Nederland zou moeten pakken willen we goed bestuur in het publieke domein veiligstellen, en vooral de rol van bestuurder aantrekkelijk houden voor mensen met bestuurlijke kwaliteiten.”

Zijn volledige blog over aansprakelijkheid en de NIS2 is te lezen via deze link.

Foto via Pixabay.

23
jan
Publicaties

WODC-rapport Controle digitale gegevensdragers aangeboden aan Tweede Kamer

Geplaatst op door LS

Hooghiemstra & Partners, Pro Facto en de Rijksuniversiteit Groningen deden onderzoek naar de controle van digitale gegevensdragers van personen die zijn veroordeeld voor online seksueel misbruik van kinderen. Dit onderzoek is door de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid aangeboden aan de Tweede Kamer.

Aanleiding
Ongeveer 300 keer per jaar legt de rechter een voorwaardelijke straf op met als voorwaarde een controle van de digitale gegevensdragers. De Reclassering is verantwoordelijk voor het toezicht, waarbij tot medio 2023 de politie in opdracht van de Reclassering met specifieke software het technisch onderzoek voor haar rekening nam. Zowel de politie als de Reclassering ondervond problemen met deze werkwijze. De politie had te maken met capaciteitsproblemen en zag de controle niet als haar kerntaak. De Reclassering had zorgen over de juridische toelaatbaarheid van de controle, gelet op arresten van de Hoge Raad. De politie stopte in de zomer van 2023 met de controles. Op dit moment wordt er gewerkt aan een tijdelijke voorziening door de Reclassering.

Evaluatie, onderzoek en verkenning
Het WODC-onderzoek bestaat uit drie delen:
–   Een evaluatie van de oude controlemethode,
–   Een onderzoek naar de doorontwikkeling van de controles en
–   Een verkenning om te zien of de controlemethode kan worden uitgebreid naar andere online delicten.

Aanbevelingen
De belangrijkste aanbeveling omtrent de doorontwikkeling van de controle is dat wanneer een rechter een controle als bijzondere voorwaarde oplegt, deze ook daadwerkelijk door de Reclassering moet worden uitgevoerd. De Reclassering heeft daarvoor meer capaciteit en middelen nodig om de controle zelfstandig uit te kunnen voeren. Daarvoor zal de Reclassering extra personeel met de juiste ICT-vaardigheden moeten aannemen. Ook zullen het Openbaar Ministerie, de Raad voor de Rechtspraak en de Reclassering – los van de individuele casuïstiek – meer met elkaar in overleg moeten treden over de formuleringen van de bijzondere voorwaarde en de uitvoerbaarheid ervan. De focus van de controle moet liggen op het verkrijgen van inzicht in risicovol gedrag. De software dient dit geautomatiseerd te kunnen detecteren.Tot slot wordt in het licht van artikel 10, eerste lid, van de Grondwet aanbevolen om een specifieke rechtsgrondslag te creëren in een wet in formele zin voor de controle van gegevensdragers.

Zie ook de factsheet en het volledige onderzoek met de Kamerbrief.

Foto: Arthur A via Unsplash

 

07
jan
Publicaties

Tegengaan radicalisering door integrale aanpak Amsterdam Amstelland: onderzoek naar bescherming van belangen van personen die opgenomen zijn ‘in de aanpak’

Geplaatst op door LS

Om het risico op extremistisch geweld te verkleinen, kent de regio Amsterdam Amstelland de ‘Integrale persoonsgerichte aanpak radicalisering’. In opdracht van de Stuurgroep Veiligheid en Zorg en de gemeente Amsterdam heeft de Commissie van Onderzoek bestaande uit Aris Veldhuizen van AEF, Jelle van Buuren van Universiteit Leiden en onze collega Thijs Drouen en ondersteund door Merel Frencken van AEF, onderzocht hoe het gesteld is met het waarborgen van de belangen van personen die in de aanpak worden opgenomen. Eind vorig jaar stuurde de burgemeester van Amsterdam het rapport van de Commissie van Onderzoek, aan de raadscommissie Algemene zaken. Lees hier de brief: Brief van de burgemeester.

De Commissie van Onderzoek concludeert dat er goede resultaten zijn geboekt bij het opvolgen van eerdere bevindingen uit onafhankelijk onderzoek. Zo wordt structureel en regelmatig geëvalueerd of opname in de aanpak geëigend is. Ook zijn er verbeteringen op het gebied van rechtsbescherming en de verwerking van persoonsgegevens. Maar de commissie vindt ook dat de samenwerking tussen de interne en externe stakeholders nog niet voldoende waarborgen biedt voor burgers. Lees hier het rapport: De bescherming van belangen van personen in de Integrale Persoonsgerichte Aanpak Radicalisering.

20
nov
Opleidingen

PAO cursus Privacy en Gegevensbescherming in de zorg

Geplaatst op door LS

Tijd om medische (informatie)technologie in de praktijk en gegevensbescherming in de zorg met elkaar te verbinden. Dat is wat we gaan doen bij de PAO cursus Privacy en Gegevensbescherming in de zorg aan de Universiteit Leiden, met docenten Renée Dekker, Walter Van Holst, Theo Hooghiemstra, Irith Kist en Gerrit-Jan Zwenne.

Over de cursus

eHealth, gezondheidsapps en de mogelijkheden van AI, veranderen de zorg. De Covid-19 pandemie heeft de inzet van technologie in een stroomversnelling gebracht. Dit stelt zorgverleners, juristen voor nieuwe vraagstukken: Mogen gezondheidsgegevens gebruikt worden om een algoritme te trainen? Hoe kunnen patiëntgegevens veilig worden beschermd bij het gebruik van gezondheidsapps? In de zorg bestaat een waaier aan regels over het verwerken van persoonsgegevens. Zo is de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van toepassing, maar ook geldt het medisch beroepsgeheim uit o.a. de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO). Deze wetgeving wordt daarbij aangevuld door de Wet aanvullende bepalingen verwerking persoonsgegevens in de zorg (Wabvpz) en het wetsvoorstel elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz) en de European Health Data Space (EHDS) die ieder moment in werking kan treden, terwijl de AI-veordening al in werking is getreden. Ook de Cybersecuritywet zit er aan te komen, evenals de Wet kwaliteitsregistraties zorg. Welke afzonderlijke doelen zijn met deze verschillende wetten beoogd? En hoe komen deze samen in de toepassing van een concrete medische (informatie)technologie? Waar lopen juristen en zorgprofessionals die in de praktijk van de gezondheidszorg over privacy en gegevensbescherming adviseren tegenaan?

Tijd dus om medische (informatie)technologie in de praktijk en gegevensbescherming in de zorg met elkaar te verbinden. En dat is wat we gaan doen in 3 middagen, zoveel mogelijk op basis van de actualiteit. De stof zal behandeld worden aan de hand van concrete voorbeelden. Het programma is samengesteld met vooraanstaande deskundigen uit de wetenschap en de praktijk. Na het volgen van deze cursus bent u op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en kunt u de opgedane kennis direct toepassen in uw praktijk.

Onderwerpen die onder meer zullen worden behandeld

  • Actualiteit van Europese ontwikkelingen
  • Medisch beroepsgeheim in de Wet BIG en WGBO; samenhang met AVG en UAVG
  • Digitale cliëntenrechten in de Wabvpz.
  • De EHDS en de Wegiz
  • Secundair gebruik van gezondheidsgegevens en lichaamsmateriaal
  • Gegevensbescherming, cybersecurity en technologie
  • Privacy-by-design
  • De AI Act
  • Welke invloed hebben nieuwe medische (informatie)technologieën in de zorg op de bestaande wetgeving rondom privacy en gegevensbescherming?

Leerdoelen
Na afloop van de cursus heeft u in het algemeen kennis en inzicht opgedaan:

  • hoe privacy en gegevensbescherming in de zorg in wetgeving is gewaarborgd;
  • van de wettelijke vereisten rondom privacy en gegevensbescherming in de zorg;
  • van het doel van privacy en gegevensbescherming in de zorg;
  • hoe de WGBO, AVG, UAVG en Wabvpz zich tot elkaar verhouden;
  • hoe bepaalde nieuwe medische (informatie)technologieën (zoals AI) invloed hebben op de bestaande wet- en regelgeving;
  • in een aantal actuele praktijkvraagstukken (en oplossingsmogelijkheden) op het gebied van privacy en gegevensbescherming in de zorg.
  • Europese ontwikkelingen rond de EHDS, in het bijzonder ook ten aanzien van secundair gebruik van gezondheidsgegevens;
  • Gegevensbescherming en Technologie, zoals Privacy-by-design en cybersecurity.

Cursusleiding

Docenten

  • Mr. R.C. (Renée) Dekker (senior adviseur bij Hooghiemstra & Partners, docent en PhD-onderzoeker bij de Universiteit Twente)
  • Mr. dr. T.F.M. (Theo) Hooghiemstra (mede-oprichter en partner van Hooghiemstra & Partners)
  • Mr. drs. W. (Walter) van Holst, Principal Consultant bij Hooghiemstra en Partners
  • Mr. dr. I. (Irith) Kist, FG bij het AVL en gepromoveerd op secundair gebruik van gezondheidsgegevens
  • Prof. dr. mr. G.J (Gerrit Jan) Zwenne (hoogleraar recht en de informatiemaatschappij Universiteit Leiden & de Open Universiteit en advocaat/partner bij Pels Rijcken)

Doelgroep

Multidisciplinair werken wordt steeds belangrijker als het gaat om de inzet van technologie binnen het primaire zorgproces. Met deze cursus laten we zowel de praktijk in de zorg zien als de juridische kaders op het gebied van privacy en gegevensbescherming die daarbij van belang zijn.

De cursus is bedoeld voor zowel juristen als zorgprofessionals die op het snijvlak van zorg en technologie werken, zoals zorgprofessionals, (Privacy) advocaten, bedrijfsjuristen, overheidsjuristen, in-house (privacy) counsels, FG’s en DPO’s, juristen in de zorg, alsmede mensen vanuit andere disciplines die zich in het gezondheids- en gegevensrecht willen verdiepen.

Niveau
Basiskennis: deelnemer heeft beperkte kennis van privacy- en gegevensbeschermingsvraagstukken in zorg.

NOvA-punten
De cursus/het seminar is geaccrediteerd met 9 opleidingspunten van de NOvA (‘PO-punten’).

Mogelijkheden onderwijs op afstand   
Kunt u, wegens omstandigheden, niet aanwezig zijn bij de bijeenkomst(en) op locatie? Geen probleem! Wij zorgen voor een live verbinding met de cursuslocatie. Zo kunt u vanuit huis live deelnemen aan de opleiding. Ook kunt u vragen stellen aan de docent(en). U kunt de link om op afstand deel te nemen, vinden in de digitale leeromgeving.

Hiernaast zullen de bijeenkomst[en] worden opgenomen. Wij streven om de opname na één werkweek beschikbaar te stellen in de digitale leeromgeving. U kunt de bijeenkomst terugkijken op een moment dat u uitkomt.

Inschrijven
Inschrijven kan via deze link. Hier vindt u ook meer informatie over de cursus en de programmering.

Heeft u nog vragen?
Wij beantwoorden ze graag.

Per mail: pao@law.leidenuniv.nl
Telefonisch: 071 527 8666
Alle contactgegevens

Zie ook: paoleiden.nl/veelgestelde-vragen

Foto: Alexander Sinn via Unsplash

11
nov
Actueel

Judith Zoë Blijden maakt overstap naar Hooghiemstra & Partners!  

Geplaatst op door LS

Met trots melden we dat Judith Zoë Blijden het team van Hooghiemstra & Partners komt versterken. Judith is een creatieve en bevlogen jurist en filosoof die zich al jaren bezighoudt met data en recht. Ze is afkomstig van de Sociaal Economische Raad waar zij als Senior Beleidsmedewerker Digitale Transitie keek naar de impact van AI op werk en de economie. Naast haar werk bij de SER werkte zij aan een participatief filosofisch onderzoek over autonomie en menstruatie apps waarvoor zij het Landecker Democracy Fellowship ontving. Over haar onderzoek maakte ze de podcast serie The Digital Period.

Judith is dit jaar een van de genomineerde top 5 Responsible AI Leaders door Women in AI Benelux voor haar inzet voor verantwoorde AI.

Voor sommigen van ons is zij al een zeer vertrouwd gezicht; Judith werkte al eerder met  Walter en Theo als collega’s bij adviesbureau PBLQ. Judith zal zich bij Hooghiemstra & Partners bezighouden met juridische en ethische vraagstukken bij de inzet van technologie. Hierbij heeft zij in het bijzonder aandacht voor de impact van technologie op mensenrechten en de democratische rechtsstaat.  

15
jul
Publicaties

Rapport: Oplossingsrichtingen voor betrouwbaar en gebruiksvriendelijk inloggen bij hybride zorg

Geplaatst op door LS

De Wet digitale overheid (Wdo) is op 1 juli 2023 gefaseerd in werking getreden. In de zorg bestond de angst dat de Wdo het gebruiksgemak voor patiënten bij inloggen zou tegenwerken.

In opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft Hooghiemstra & Partners vorig jaar onderzoek gedaan naar de knelpunten en zorgen in de zorg als gevolg van de inwerkingtreding van de Wdo. Naar aanleiding van het onderzoek is Hooghiemstra & Partners gekomen tot oplossingsrichtingen op korte en lange termijn. Het rapport met de knelpunten, zorgen en oplossingsrichtingen is hier te downloaden.

Het Hooghiemstra & Partners-team dat aan dit rapport heeft gewerkt bestond uit Theo Hooghiemstra, Helen Hukshorn en Riëlle Osepa.

Foto credit: National Cancer Institute via Unsplash

robin verhoef
01
jul
Actueel

Robin Verhoef: nieuwe medewerker bij Hooghiemstra & Partners!

Geplaatst op door LS

Robin Verhoef is onze nieuwe collega! Robin is opgeleid in informatica en data science (TU Eindhoven) en in recht en technologie (Tilburg University). Voor de multidisciplinaire aanpak in zijn masterscriptie, dat zowel een juridisch als technisch deel bevat, won hij de Hans Franken scriptieprijs. Dit is een prijs die wordt toegekend door deskundigen aan meest innovatieve afstudeerscriptie op het gebied van ICT-recht. Zijn scriptie behandelt het probleem van het herkennen en voorkomen van discriminatie in besluiten genomen door algoritmes. Op dit moment legt hij de laatste hand aan zijn afstudeeropdracht aan de TU Eindhoven. Die gaat over het leren van eigenschappen van spellen met concurrerende spelers (inverse optimization of integer programming games). Wij kijken ernaar uit u samen met Robin bij te staan met betrouwbare, deskundige en praktische hulp bij het toepassen van data analytics en AI.