Wanneer een ex-gedetineerde terugkeert naar de samenleving, kan dit voor maatschappelijke onrust zorgen en bepaalde risico’s opleveren voor de openbare orde. Bijvoorbeeld omdat burgers weerstand tonen tegen de komst van de (ex)gedetineerde of omdat de (ex)gedetineerde nog steeds een risico vormt voor de veiligheid van anderen. In Nederland worden gemeenten daarom over de terugkeer geïnformeerd, zodat zij in staat zijn zich voor te bereiden op mogelijke verstoringen van de openbare orde.

Op dit moment worden lokale autoriteiten in het buiteland niet geïnformeerd wanneer (ex)gedetineerden zich over de grens vestigen. Dit onderzoek beoogt inzichtelijk te maken in hoeverre het op grond van de huidige wettelijke kaders mogelijk is om met buitenlandse lokale autoriteiten gegevens te delen over de personen die zich daar vestigen, na afloop van detentie in Nederland. In het onderzoek gaan we kijken naar buurlanden Duitsland en België.

In opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) voeren wij (Thijs Drouen en Anna Keuning) samen met Pro Facto (Stef Roest en Nicolette Woestenburg) dit onderzoek uit.

Photo credit: Lianhao Qu via Unsplash

Elke week zet Mr. Magazine Online een jurist in de spotlight. Deze keer gingen ze in gesprek met onze collega Mariette Lokin. Mariette vertelt in het interview meer over haar benoeming als bijzonder hoogleraar Wetgeven in de digitale rechtsstaat aan de Open Universiteit – Rechtswetenschappen . Wat kan de digitale overheid betekenen voor burgers? En waar moeten we extra alert op zijn? Volgens Mariette moet de verbinding tussen wetgeving en digitalisering verstevigd worden om de balans in een digitaliserende rechtsstaat te behouden.

“Juristen hebben soms de neiging om te zeggen: maar dat is ICT, daar ga ik niet over. Ik zeg dan: je gaat er wel degelijk over, wen er maar aan. Want jíj maakt de algoritmen en gegevensmodellen, alleen in talige vorm!”

Meer lezen over Mariettes expertise, maar ook over haar guilty pleasures en wat er nog op haar bucketlist staat? Lees hier het hele artikel.

Mr. is een onafhankelijk online platform voor juristen en rechtenstudenten. Op deze website lees je alles over de laatste ontwikkelingen in de wereld van het recht, persoonlijke verhalen van experts en informatie over een carrière als jurist.

Met veel trots laten we weten dat onze collega Mariette Lokin per 1 juli 2025 is benoemd tot bijzonder hoogleraar Wetgeven in de digitale rechtsstaat aan de faculteit Rechtswetenschappen van de Open Universiteit.

De leerstoel is gericht op vragen over het zorgvuldig vertalen van wetgeving naar digitale systemen van de overheid. Ook de manier waarop wetgeving tot stand komt, hoort daarbij. Overheidsorganisaties maken al jaren gebruik van digitale toepassingen. Zo rollen besluiten over bijvoorbeeld een toeslag of uitkering uit een computersysteem. Hoe dat precies werkt, is niet altijd duidelijk.

Het gebrek aan transparantie kan vervelende problemen opleveren in de praktijk, bijvoorbeeld wanneer een besluit niet klopt. Onderzoek naar oplossingen om wetten uitlegbaar en rechtvaardig te vertalen naar computersystemen en opleiding van juristen én ICT’ers op dit gebied zijn essentieel voor het functioneren van de democratische rechtsstaat.

Correcte vertaling
Om tot een goede vertaling te komen, moeten verschillende disciplines met elkaar samenwerken. De kennis van onder andere juristen en IT-specialisten is essentieel om de juridische wetteksten om te zetten naar bruikbare codes voor computers. Als voorbeeld geeft Mariette: “Neem een juridische term als ‘in overwegende mate’. Een softwareontwikkelaar kan dat vertalen naar 75%, maar klopt dat met wat de wetgever bedoeld heeft?” Naast de vraag of de vertaling correct en bruikbaar is, spelen er ook vragen over wat je wel en niet moet willen automatiseren. Dat is bijvoorbeeld het geval bij wetten waar een grote mate van menselijke beoordeling bij nodig is.

Proefschrift
Mariette verdedigde in 2018 haar proefschrift ‘Wendbaar wetgeven, de wetgever als systeembeheerder’. Hierin werkte ze een methode uit waarmee de wetgever de vertaalbaarheid van wetgeving naar ICT kan bevorderen. De afgelopen jaren is dit onderwerp steeds relevanter geworden. De maatschappij, en ook de overheid, digitaliseert verder waardoor dit soort vraagstukken een prominente plek innemen in het debat over wet én ICT. Mariette bevordert dit gesprek als mede-initiatiefnemer van het onderwijsprogramma Wetsanalyse en wendbare wetsuitvoering in de democratische rechtsstaat aan de Open Universiteit.

Financiers van de leerstoel zijn het Ministerie van Justitie en Veiligheid, Raad voor de Rechtspraak, Openbaar Ministerie, IND, Belastingdienst, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Kamer van Koophandel, ICTU, Forum Standaardisatie en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.

Met trots melden we dat Judith Zoë Blijden het team van Hooghiemstra & Partners komt versterken. Judith is een creatieve en bevlogen jurist en filosoof die zich al jaren bezighoudt met data en recht. Ze is afkomstig van de Sociaal Economische Raad waar zij als Senior Beleidsmedewerker Digitale Transitie keek naar de impact van AI op werk en de economie. Naast haar werk bij de SER werkte zij aan een participatief filosofisch onderzoek over autonomie en menstruatie apps waarvoor zij het Landecker Democracy Fellowship ontving. Over haar onderzoek maakte ze de podcast serie The Digital Period.

Judith is dit jaar een van de genomineerde top 5 Responsible AI Leaders door Women in AI Benelux voor haar inzet voor verantwoorde AI.

Voor sommigen van ons is zij al een zeer vertrouwd gezicht; Judith werkte al eerder met  Walter en Theo als collega’s bij adviesbureau PBLQ. Judith zal zich bij Hooghiemstra & Partners bezighouden met juridische en ethische vraagstukken bij de inzet van technologie. Hierbij heeft zij in het bijzonder aandacht voor de impact van technologie op mensenrechten en de democratische rechtsstaat.  

Robin Verhoef is onze nieuwe collega! Robin is opgeleid in informatica en data science (TU Eindhoven) en in recht en technologie (Tilburg University). Voor de multidisciplinaire aanpak in zijn masterscriptie, dat zowel een juridisch als technisch deel bevat, won hij de Hans Franken scriptieprijs. Dit is een prijs die wordt toegekend door deskundigen aan meest innovatieve afstudeerscriptie op het gebied van ICT-recht. Zijn scriptie behandelt het probleem van het herkennen en voorkomen van discriminatie in besluiten genomen door algoritmes. Op dit moment legt hij de laatste hand aan zijn afstudeeropdracht aan de TU Eindhoven. Die gaat over het leren van eigenschappen van spellen met concurrerende spelers (inverse optimization of integer programming games). Wij kijken ernaar uit u samen met Robin bij te staan met betrouwbare, deskundige en praktische hulp bij het toepassen van data analytics en AI.

Wij zijn verheugd om te berichten dat Senior Adviseur Walter van Holst met ingang van 1 juni benoemd is tot Principal Consultant! We gaan zijn interdisciplinaire expertise meer zichtbaar benutten om onze strategie en ambitie te realiseren. Daarnaast blijft Walter ons intern helpen bij de verdere ontwikkeling van onze kennis over techniek en Europese regelgevingsinitiatieven. Walter volgt nauwgezet de vele ontwikkelingen in ons vakgebied. De afgelopen jaren adviseerde hij onze klanten over privacy-by-design, risicobeheersing en toetste hij aan (komende) Europese regels.

Zijn unieke aanpak en perspectief sluiten perfect aan bij onze missie om organisaties te assisteren bij het navigeren door de complexe wereld van regelgeving over data. Hooghiemstra & Partners kijkt er naar uit u -samen met Walter- te helpen bij het verwerken van (persoons)gegevens en het gebruiken van techniek op een juridisch verantwoorde manier.

Direct contact opnemen met Walter van Holst?

Stuur je bericht naar: walter@hooghiemstra-en-partners.nl

Dinsdag 9 april 2024 stond in het teken van feest voor Hooghiemstra & Partners. Op deze heuglijke dag vierde ons kantoor, samen met tweehonderd aanwezigen, haar eerste lustrum.

“We hadden dit vijf jaar geleden nooit kunnen dromen”, aldus de partners Helen Hukshorn, Theo Hooghiemstra, Thijs Drouen en Marlies van Eck. “Wij hebben veel lol, we werken met ontzettend goede en bevlogen mensen en mogen helpen en adviseren bij belangrijke maatschappelijk vraagstukken.”

Meer dan genoeg redenen voor een feestelijk evenement. Het decor van de dag was de Kloosterkerk, een rijksmonument in het hartje van Den Haag en gelegen op de hoek van ons vorige kantoor. Het authentieke gebouw dat dateert uit de 15^e eeuw werd aangekleed met moderne kunst van Tjibbe Hooghiemstra (geen familie van, overigens). Onder het genot van Haagsche turf kwamen zowel jonge als oude, en zowel bekende als nieuwe contacten bij elkaar voor het lustrum.

Onder leiding van Theo Hooghiemstra werden de genodigden getrakteerd op inhoudelijke en prikkelende lezingen. Ook was het de première van onze lustrumfilm, gemaakt door twee studenten van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten. In deze film blikt het team terug op een groot aantal, maar gelet op de tijd zeker niet alle, hoogtepunten en persoonlijke anekdotes. Ook kijken we vooruit; wat hopen we over vijf jaar bij het tweede lustrum bereikt te hebben?

Professor Corien Prins zette ons weer even met beide benen op de grond: “Na vijf jaar ben je uit de luiers”. Dit maakt dat je nu moet nadenken over je rol en positie. Net als wij allemaal in de zaal die adviseren op moeilijke terreinen is ook de context van groot belang. Zeker nu we gewaarschuwd worden voor een dreigende oorlog, vertelde Prins.  We moeten met elkaar geoefend raken in het denken in scenario’s, want dan zijn we beter voorbereid.

In tijden van crisis het hoofd koel houden en blijven nadenken over de achterliggende waarden. Daarvoor gaf professor Lokke Moerel vast een voorzetje met een terugblik op de coronapandemie. Een onzekere tijd waarin goed leiderschap van onschatbare waarde is. Moerel illustreerde haar boodschap met een inkijkje in het advies dat zij samen met Hooghiemstra & Partners tijdens de coronapandemie uitbracht over wetenschappelijk onderzoek naar groepen met een hoog risico ernstig ziek te worden na besmetting.

De dag vloog voorbij, net als de afgelopen vijf jaren. Met een glaasje bubbels in de hand en overheerlijke hapjes van de Vegetarische Toko werd er nog lang nageborreld. Dankzij de sprekers en alle aanwezigen werd het een geslaagd feest. Dank voor jullie komst en tot gauw!